Ngành sơn là một ngành công nghiệp bao gồm các hoạt động sản xuất, kinh doanh và sử dụng các loại sơn và chất phủ khác nhau.
Ngành sơn đóng vai trò quan trọng trong đời sống hàng ngày và sự phát triển kinh tế. Sơn không chỉ bảo vệ và trang trí công trình, mà còn đóng góp đáng kể vào GDP và tạo việc làm.
Theo Hiệp hội Sơn Việt Nam, ngành sơn đã đạt doanh thu 61.900 tỷ đồng vào năm 2020, tăng trưởng 13% so với 2019 và tạo việc làm cho hơn 60.000 lao động.
Trên thế giới, sơn xuất hiện khoảng 25.000 năm trước Công nguyên, chủ yếu làm từ nguyên liệu tự nhiên. Tới thời kỳ Trung Cổ và Phục Hưng, sơn bắt đầu được sản xuất thủ công với quy mô nhỏ.
Sang giai đoạn hiện đại, sơn được sản xuất với quy mô lớn với chất lượng, độ bền sản phẩm cao. Hai sự kiện quan trọng đánh dấu sự phát triển của ngành sơn trên thế giới gồm sơn dầu ra đời vào thế kỷ 15 và sơn tổng hợp ra đời vào thế kỷ 18, 19.
Còn ở Việt Nam, ngành sơn đã hình thành cách đây 400 năm trước và trải qua các giai đoạn phát triển chính:
Trong tương lai, ngành sơn đang hướng đến các dòng sản phẩm thân thiện với môi trường, thông minh, đa chức năng và ứng dụng công nghệ cao vào tối ưu sản xuất sơn.
Để hiểu rõ hơn về lịch sử hình thành và phát triển ngành sơn, đừng bỏ qua bài viết sau nhé!
Sơn xuất hiện từ rất sớm từ thời kỳ cổ đại, được làm từ các nguyên liệu tự nhiên như đất sét, than tre và chất béo động vật.
Trong thời Trung Cổ và Phục Hưng được chế tạo thủ công với quy mô nhỏ và được sử dụng rộng rãi trong kiến trúc và nghệ thuật.
Bước sang thời kỳ hiện đại, sơn có nhiều bước phát triển vượt bậc với sự ra đời của sơn dầu. Đến khi cuộc cách mạng công nghiệp mở ra, sơn tổng hợp được hình thành với chất lượng và độ bền đã nâng cao đáng kể. Sơn đã được sản xuất hàng loạt với quy mô lớn.
Sơn đã xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử loài người. Các bằng chứng khảo cổ cho thấy sơn đã được sử dụng từ thời tiền sử, khoảng 25.000 năm trước Công nguyên. Người tiền sử sử dụng các nguyên liệu tự nhiên như đất sét, than tre, và chất béo động vật để tạo ra các loại sơn đơn giản, chủ yếu dùng để vẽ trên tường hang động.
Trong các nền văn minh cổ đại như Ai Cập, Hy Lạp, La Mã, sơn đã phổ biến và đa dạng hơn. Người Ai Cập cổ sử dụng sơn trang trí kim tự tháp, lăng mộ với màu sắc rực rỡ như xanh lam, đỏ, vàng. Hy Lạp, La Mã cũng dùng sơn trang trí kiến trúc và tạo hiệu ứng nghệ thuật.
Trong thời Trung Cổ và Phục Hưng, sơn tiếp tục được sử dụng rộng rãi trong nghệ thuật và kiến trúc. Các họa sĩ nổi tiếng như Leonardo da Vinci và Michelangelo đã sử dụng sơn để tạo ra những kiệt tác bất hủ. Tuy nhiên, sơn thời kỳ này chủ yếu được sản xuất thủ công với quy mô nhỏ.
Bước sang thời kỳ hiện đại, sơn đã có những bước phát triển vượt bậc. Sự ra đời của sơn dầu vào thế kỷ 15 đã mở ra nhiều khả năng mới cho nghệ thuật và công nghiệp. Sơn dầu có độ bền cao, khả năng chống thấm tốt, và cho phép nghệ sĩ thể hiện nhiều hiệu ứng nghệ thuật độc đáo.
Cuộc cách mạng công nghiệp vào thế kỷ 18 và 19 đã đem lại những thay đổi lớn cho ngành sơn. Sự ra đời của sơn tổng hợp, với thành phần chính là các polyme và chất phụ gia, đã làm tăng đáng kể chất lượng và độ bền của sơn. Các nhà máy sản xuất sơn quy mô lớn ra đời, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường.
Bên cạnh đó, những tiến bộ trong công nghệ sản xuất cũng góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành sơn. Việc áp dụng các kỹ thuật nghiền và trộn hiện đại, cũng như các phương pháp kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt, đã giúp nâng cao chất lượng sơn và tăng năng suất sản xuất.
Trước năm 1975, sơn Việt Nam sản xuất thủ công quy mô nhỏ với các dòng sản phẩm: sơn dầu, sơn nước và sơn mài. Từ 1975 đến 1986, các công ty sơn tư nhân chuyển đổi thành doanh nghiệp nhà nước và gặp nhiều trở ngại. Giai đoạn từ đổi mới đến nay đánh dấu sự trưởng thành và hội nhập mạnh mẽ của ngành sơn Việt Nam, mở ra triển vọng phát triển tươi sáng cho ngành công nghiệp quan trọng này.
Cách đây 400 năm trước, sơn đã được người Việt chế tạo và sử dụng trang trí bảo vệ cho các pho tượng thờ hay hoành phi câu đối được sơn son thếp vàng.
Trước năm 1975, ngành sơn Việt Nam chủ yếu là sơn truyền thống, được sản xuất thủ công với quy mô nhỏ. Các loại sơn phổ biến trong giai đoạn này bao gồm sơn dầu, sơn nước, và sơn mài. Tuy nhiên, chất lượng và độ bền của sơn truyền thống còn hạn chế.
Trong thời kỳ Pháp thuộc, ngành sơn Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn từ công nghệ và kỹ thuật sản xuất của Pháp. Một số công ty sơn của Pháp đã đầu tư và xây dựng nhà máy tại Việt Nam, góp phần đưa công nghệ sơn hiện đại vào thị trường trong nước.
Sau khi đất nước thống nhất vào năm 1975, ngành sơn Việt Nam trải qua giai đoạn quốc hữu hóa. Các công ty sơn tư nhân được chuyển đổi thành các doanh nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của chiến tranh và khó khăn kinh tế, ngành sơn Việt Nam gặp nhiều trở ngại trong giai đoạn này.
Sản xuất sơn chủ yếu phục vụ cho nhu cầu trong nước, với chất lượng và mẫu mã còn hạn chế. Công nghệ sản xuất lạc hậu, thiếu nguồn nguyên liệu và vốn đầu tư, là những thách thức lớn đối với sự phát triển của ngành sơn trong giai đoạn này.
Từ năm 1986, với chính sách đổi mới và mở cửa nền kinh tế, ngành sơn Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Nhiều công ty sơn tư nhân được thành lập, đầu tư công nghệ hiện đại và mở rộng thị trường.
Chính phủ cũng đưa ra các chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào ngành sơn, như ưu đãi thuế, hỗ trợ vốn, và đào tạo nguồn nhân lực. Nhờ đó, ngành sơn Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc, với tốc độ tăng trưởng bình quân 10-15% mỗi năm.
Bên cạnh thị trường nội địa, các doanh nghiệp sơn Việt Nam cũng đẩy mạnh xuất khẩu, chiếm lĩnh thị trường trong khu vực và trên thế giới. Với chất lượng sản phẩm ngày càng được cải thiện và giá thành cạnh tranh, sơn Việt Nam đã khẳng định vị thế trên trường quốc tế.
Trong những năm gần đây, xu hướng phát triển của ngành sơn đang hướng tới các sản phẩm thân thiện với môi trường và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về sức khỏe và an toàn.
Các nhà sản xuất sơn đang nghiên cứu và phát triển các loại sơn gốc nước, sơn sinh học, và sơn có hàm lượng VOC (hợp chất hữu cơ dễ bay hơi) thấp, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người.
Bên cạnh đó, sơn thông minh và đa chức năng cũng là một xu hướng đáng chú ý. Các loại sơn này được tích hợp các tính năng đặc biệt như khả năng tự làm sạch, kháng khuẩn, cách nhiệt, và chống ồn. Sơn thông minh còn có khả năng thay đổi màu sắc hoặc tính chất dưới tác động của nhiệt độ, ánh sáng, hoặc độ ẩm, mở ra nhiều ứng dụng mới trong trang trí nội ngoại thất.
Ngoài ra, công nghệ sản xuất sơn cũng đang có những bước tiến quan trọng, với sự ứng dụng của trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, và công nghệ nano.
Việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, cải thiện chất lượng sản phẩm, và giảm chi phí sản xuất. Công nghệ nano còn cho phép tạo ra các hạt sơn siêu mịn, với khả năng bám dính và bảo vệ bề mặt vượt trội.
Ông Nguyễn Sơn Hà được xem là “Ông tổ ngành sơn Việt Nam”. Năm 1920, ông thành lập xưởng sơn Gecko tại Hải Phòng, chuyên sản xuất sơn dầu và sơn phủ bóng. Điều này góp phần đặt nền móng cho sự phát triển của ngành sơn Việt Nam.
Ngành sơn Việt Nam đang phải đối mặt với các thách thức như: Cạnh tranh gay gắt, yêu cầu cao về chất lượng và an toàn, biến đổi khí hậu, thiếu hụt nguồn nhân lực, giá nguyên liệu tăng, ảnh hưởng COVID-19.
Để ngành sơn phát triển bền vững thì cần sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường, áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm…
Ngành sơn ảnh hưởng xấu đến môi trường vì sinh ra khí thải VOC, chất thải nguy hại và rác thải bao bì.
VOCs, chì, thủy ngân, crom và các chất độc hại khác có trong sơn gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của người hít phải hoặc tiếp xúc trực tiếp. Các thành phần này có thể gây ngộ độc, ảnh hưởng hệ thần kinh, hô hấp, sinh sản, ung thư…
Để sử dụng sơn không ảnh hưởng tới sức khỏe con người, bạn cần dùng sơn ít VOC, sơn gốc nước; thi công sơn đúng cách, bảo hộ an toàn và xử lý rác thải sơn hợp lý.
Khối Lập Phương là nhà phân phối sơn uy tín hàng đầu, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp các sản phẩm sơn chất lượng cao cho thị trường. Khối Lập Phương cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm sơn chính hãng, đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc tế, đáp ứng mọi nhu cầu sử dụng từ dân dụng đến công nghiệp.
Ưu điểm của Khối Lập Phương:
Nếu bạn đang có nhu cầu mua sơn Dulux, Nippon Paint, Jotun, Kova… liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn cụ thể nhé!