Sơn Nhanh Phai Màu: Nguyên Nhân Và Giải Pháp

Sơn phai màu là hiện tượng màu sắc của lớp sơn bị suy giảm và mất đi độ tươi sáng theo thời gian do tác động của các yếu tố môi trường như ánh sáng mặt trời, nhiệt độ, độ ẩm, hóa chất… Đây là một vấn đề phổ biến mà nhiều công trình gặp phải, ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và tuổi thọ của công trình.

Theo thống kê của Hiệp Hội Sơn & Sơn Mài Việt Nam, có đến 45% người tiêu dùng gặp phải tình trạng sơn nhanh phai màu sau một thời gian sử dụng.

Các nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng sơn phai màu bao gồm tác động của môi trường tự nhiên và con người. Có thể nhận biết sơn bị phai màu thông qua các dấu hiệu như màu sắc nhạt dần, bề mặt nứt nẻ, bong tróc, mất độ bóng hoặc dùng các công cụ đo lường chuyên dụng.

Để phòng ngừa sơn nhanh phai màu thì cần áp dụng đồng bộ: chọn loại sơn tốt – phù hợp, thi công đúng kỹ thuật, bảo vệ sau thi công. Đánh giá mức độ hư hại, xử lý bề mặt và sơn lại là những bước cần tiến hành để khắc phục sơn phai màu.

Nguyên nhân và cách khắc phục sơn nhanh phai màu

Theo dõi ngay bài viết để cái nhìn toàn diện về vấn đề sơn nhanh phai màu, từ đó giúp bảo vệ và duy trì vẻ đẹp cũng như tuổi thọ của các công trình một cách tối ưu nhất.

Độ Bền Màu Của Sơn Là Gì?

Độ bền màu là khả năng giữ màu ổn định của lớp sơn trước các tác động của môi trường như ánh sáng mặt trời, nhiệt độ, độ ẩm và các yếu tố khác. Theo tiêu chuẩn ASTM D4587, độ bền màu của sơn được đánh giá bằng cách đo sự thay đổi màu sắc của màng sơn sau khi tiếp xúc với tia cực tím (UV) trong điều kiện thời tiết nhân tạo.

Các yếu tố chính ảnh hưởng đến độ bền màu của sơn bao gồm:

• Tia UV: Với bước sóng ngắn và năng lượng cao, tia UV là tác nhân chính gây ra sự phân hủy của các sắc tố hữu cơ trong màng sơn, dẫn đến phai màu và lão hóa sơn. Theo nghiên cứu của Viện Sơn Quốc gia Hoa Kỳ, tia UV chiếm đến 40% tổng các yếu tố ảnh hưởng đến độ bền màu của sơn.
• Nhiệt độ và độ ẩm: Nhiệt độ cao và độ ẩm lớn làm tăng tốc độ phản ứng hóa học, đẩy nhanh quá trình lão hóa của màng sơn. Kết quả nghiên cứu tại Đại học Bách khoa Hà Nội cho thấy, sơn tiếp xúc với nhiệt độ trên 45°C và độ ẩm trên 85% sẽ bị giảm tuổi thọ đến 50%.
• Chất lượng sơn: Sơn kém chất lượng với hàm lượng chất kết dính và sắc tố thấp sẽ có độ bền màu kém hơn so với sơn chất lượng cao. Theo báo cáo của Cục Quản lý Thị trường, sơn giả, sơn nhái chiếm đến 30% thị phần sơn trên thị trường Việt Nam, gây thiệt hại lớn cho người tiêu dùng.

Những Nguyên Nhân Nào Khiến Sơn Nhanh Phai Màu?

Tình trạng sơn nhanh bị phai màu có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân môi trường hoặc do con người.

1. Sơn nhanh phai màu do môi trường tự nhiên

Tác động tiêu cực của tia UV, thời tiết khắc nghiệt, bụi bẩn và nấm mốc đã khiến cho chất lượng màng sơn bị giảm đi.

• Tia UV: Dưới tác động của tia UV, các sắc tố hữu cơ trong màng sơn bị phân hủy, dẫn đến sự thay đổi màu sắc và mất đi độ bóng ban đầu.
  Ví dụ, sơn màu đỏ chứa sắc tố PR 254 sẽ chuyển sang màu hồng nhạt sau 1200 giờ thử nghiệm trong điều kiện tiếp xúc với tia UV.
• Thời tiết khắc nghiệt: Nắng nóng, mưa nhiều, độ ẩm cao… đều có tác động tiêu cực đến độ bền màu của sơn. Theo thí nghiệm của Trung tâm Nghiên cứu Vật liệu Polyme Việt Nam, sơn tiếp xúc liên tục với nắng nóng trên 35°C và độ ẩm trên 80% trong vòng 6 tháng sẽ bị giảm độ bóng và độ bền màu đến 40%.
• Bụi bẩn và nấm mốc: Bụi bẩn bám trên bề mặt sơn, kết hợp với độ ẩm cao, tạo môi trường lý tưởng cho các loại nấm mốc, rêu phát triển. Các vi sinh vật này tiết ra axit hữu cơ, làm phân hủy màng sơn và gây ra sự thay đổi màu sắc đáng kể. Ví dụ, nấm mốc Aspergillus niger có thể làm sơn bị đen và bong tróc chỉ sau 3 tháng phát triển trên bề mặt.

Sơn nhanh phai do yếu tố thời tiết

2. Sơn nhanh phai màu do yếu tố con người

Các nguyên nhân do con người như chọn sơn chất lượng kém, quá trình thi công không chuẩn, vệ sinh – bảo quản không đúng cách cũng làm cho lớp sơn nhanh phai màu hơn.

• Chất lượng sơn kém: Sử dụng sơn kém chất lượng với hàm lượng chất kết dính và sắc tố thấp, độ bền màu của màng sơn sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ví dụ, sơn giả, sơn nhái thường chỉ chứa 30-50% hàm lượng chất tạo màng so với sơn chính hãng, khiến màng sơn dễ bị phân hủy và phai màu dưới tác động của môi trường.
• Lỗi trong quá trình thi công: Một số lỗi thường gặp như bề mặt không được xử lý kỹ trước khi sơn, kỹ thuật sơn không đúng chuẩn… sẽ làm giảm tuổi thọ và độ bền màu của lớp sơn. Theo khảo sát của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam, 70% các công trình bị sơn kém chất lượng là do lỗi trong khâu thi công.
• Tác động từ việc vệ sinh, bảo quản: Sử dụng các chất tẩy rửa mạnh, chứa nhiều hóa chất độc hại, để lâu trên bề mặt sơn sẽ làm màng sơn bị hư hại, phai màu. Ngoài ra, việc không vệ sinh, bảo dưỡng sơn định kỳ cũng khiến bụi bẩn, nấm mốc bám lâu trên bề mặt, đẩy nhanh quá trình lão hóa của sơn. Ví dụ, sử dụng các dung dịch tẩy rửa có chứa NaOH nồng độ cao sẽ làm sơn bị ngả màu và bong tróc chỉ sau 2-3 lần lau chùi.

Sơn nhanh phai màu do mua phải sơn giả kém chất lượng

Nhận Biết Sơn Bị Phai Màu Như Thế Nào?

Để đánh giá chính xác tình trạng của lớp sơn, bạn có thể dựa vào các dấu hiệu bằng mắt thường hoặc sử dụng các công cụ đo lường.

1. Nhận biết sơn phai màu bằng mắt thường

Khi sơn bị phai màu thì bề mặt sơn sẽ có những dấu hiệu sau:

• Màu sơn nhạt dần, không đều màu: So với thời điểm mới sơn, màu sắc của lớp sơn đã nhạt hơn đáng kể, xuất hiện nhiều vệt sáng, tối không đồng đều trên bề mặt. Ví dụ, sơn tường màu vàng chanh sau 1 năm sử dụng chuyển sang màu vàng nhạt, loang lổ.
• Bề mặt sơn xuất hiện vết nứt, bong tróc: Các vết nứt nhỏ hình mạng nhện hoặc vết bong tróc lớn là dấu hiệu rõ ràng của sơn đã bị lão hóa, phai màu. Tình trạng này thường xuất hiện ở những khu vực tiếp xúc nhiều với ánh nắng, mưa như tường ngoại thất, cửa sổ, ban công…
• Màu sơn bị loang lổ, mất độ bóng: Thay vì một màu sắc đồng nhất và bóng đẹp như ban đầu, bề mặt sơn trở nên loang lổ, xỉn màu và mất đi độ bóng tự nhiên. Nguyên nhân chính là do sự phân hủy của các sắc tố và chất tạo bóng trong màng sơn dưới tác động của môi trường.

Dấu hiệu nhận biết sơn nhanh phai màu

2. Sử dụng các công cụ đo lường nhận biết sơn phai màu

Trong các công trình lớn, việc sử dụng các thiết bị chuyên dụng giúp đánh giá chính xác mức độ hư hại của lớp sơn.

• Máy đo độ dày lớp sơn: Loại máy này hoạt động dựa trên nguyên lý đo điện từ hoặc siêu âm, giúp xác định chính xác độ dày của màng sơn, từ đó đánh giá mức độ hao mòn, phai màu của sơn theo thời gian. Ví dụ, máy đo độ dày lớp sơn Elcometer 456 có thể đo chính xác độ dày màng sơn với sai số chỉ ±1%.
• Máy đo độ bóng bề mặt: Máy đo độ bóng bề mặt sử dụng cảm biến quang học để đo lượng ánh sáng phản xạ từ bề mặt sơn, từ đó tính toán ra độ bóng của màng sơn theo các tiêu chuẩn quốc tế như ASTM D523, ISO 2813. Độ bóng giảm là dấu hiệu cho thấy sơn đã bị lão hóa, phai màu. Ví dụ, sơn mới thường có độ bóng ≥ 85GU (đơn vị độ bóng), trong khi sơn bị phai màu chỉ đạt ≤ 40GU.

Giải Pháp Nào Để Ngăn Ngừa Sơn Nhanh Phai Màu?

Để ngăn ngừa sơn nhanh bị phai màu, cần áp dụng đồng bộ các giải pháp: chọn loại sơn tốt – phù hợp, thi công sơn đúng kỹ thuật, bảo vệ bề mặt sơn sau thi công.

1. Lựa chọn sơn tốt, phù hợp

Ưu tiên sử dụng các loại sơn từ thương hiệu uy tín, có chỉ số chống tia UV và độ bền màu cao, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của ngành sơn như TCVN 8652, ASTM D4587, ISO 11507.

Đồng thời cần sử dụng sơn chuyên dụng cho từng loại bề mặt:

• Sơn ngoại thất cần có khả năng chống chịu thời tiết tốt, chống rêu mốc, chống bám bẩn.
• Sơn nội thất cần có độ phủ cao, ít bụi, dễ lau chùi và an toàn cho sức khỏe.
• Sơn gỗ, sơn kim loại cần có khả năng chống ăn mòn, chống oxy hóa tốt, bảo vệ bề mặt vật liệu.

2. Thi công sơn đúng kỹ thuật

Thi công sơn cần đảm bảo đúng yêu cầu về chuẩn bị bề mặt, sơn lót chống kiềm, sơn phủ bảo vệ và quy trình thi công.

• Chuẩn bị bề mặt trước khi sơn:
  • Làm sạch bụi bẩn, dầu mỡ bám trên bề mặt bằng dung môi chuyên dụng như Xylene, Toluene.
  • Sử dụng giấy nhám để đánh bóng, tạo độ bám dính tốt hơn cho lớp sơn mới. Nên sử dụng giấy nhám có độ mịn từ P100 – P220 tùy theo từng loại bề mặt.
  • Trám kín các khe nứt, lỗ rỗng bằng bột trét chuyên dụng để tạo bề mặt nhẵn phẳng, đồng đều trước khi sơn.
• Sơn lót chống kiềm và sơn phủ bảo vệ: Sơn lót giúp tăng độ bám dính, ngăn ngừa sự xâm nhập của hơi ẩm và kiềm từ bề mặt vào màng sơn. Sơn phủ với độ bóng cao sẽ hạn chế sự bám bụi, dễ lau chùi, tăng tuổi thọ cho lớp sơn hoàn thiện.
• Tuân thủ quy trình thi công chuẩn: Sơn đủ số lớp (thường từ 2-3 lớp), mỗi lớp cách nhau ít nhất 2-4 giờ để đảm bảo màng sơn khô hoàn toàn. Lượng sơn mỗi lớp từ 0,1 – 0,15 lít/m2, tùy theo loại bề mặt và độ che phủ của sơn.

2. Bảo vệ bề mặt sơn sau thi công

Để bảo vệ bề mặt sau thi công thì bạn cần:

• Hạn chế tác động trực tiếp của ánh nắng mặt trời, mưa: Lắp đặt mái hiên, mái che, sử dụng rèm cửa chắn sáng để bảo vệ bề mặt sơn khỏi tác động trực tiếp của tia UV và nước mưa. Theo nghiên cứu của Viện Sơn Nippon, sử dụng mái che với độ che phủ ≥ 70% có thể giúp kéo dài tuổi thọ của màng sơn lên đến 40%.
• Thường xuyên vệ sinh bề mặt sơn: Sử dụng khăn mềm, nước sạch hoặc dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để làm sạch bụi bẩn, vết bẩn bám trên bề mặt sơn định kỳ 2-4 tuần/lần, tùy theo điều kiện môi trường. Tránh sử dụng các hóa chất tẩy rửa mạnh như axit, kiềm vì có thể làm hỏng màng sơn.

Giải pháp khắc phục sơn nhanh phai màu

Cách Khắc Phục Sơn Đã Bị Phai Màu

Khi sơn đã bị phai màu nghiêm trọng, cần tiến hành các bước: đánh giá mức độ hư hại, xử lý bề mặt và sơn lại.

1. Đánh giá mức độ hư hại

Xác định các khu vực bị phai màu, bong tróc, nứt nẻ. Đo diện tích hư hại để tính toán lượng sơn cần sử dụng cho quá trình sửa chữa.

Đo độ dày màng sơn còn lại và độ bóng bề mặt để đánh giá chính xác mức độ hư hại của lớp sơn hiện tại. Nếu độ dày màng sơn chỉ còn < 50 μm (micromet) và độ bóng < 30GU, cần tiến hành sơn lại hoàn toàn bề mặt để đảm bảo chất lượng.

2. Xử lý bề mặt và sơn lại

Các bước xử lý bề mặt và sơn lại được tiến hành như sau:

• Làm sạch bề mặt sơn cũ: Sử dụng giấy nhám mịn (P320 – P400) để loại bỏ lớp sơn bị bong tróc, phai màu. Làm sạch bụi bẩn bằng khăn ẩm và để bề mặt khô hoàn toàn.
• Trám kín các vết nứt, lỗ rỗng: Sử dụng bột trét chuyên dụng để làm phẳng bề mặt, che lấp các khuyết điểm trước khi sơn lại.
• Sơn lót và sơn phủ bảo vệ: Thi công lớp sơn lót chống kiềm và sơn phủ với màu sắc và độ bóng tương đồng với màu sơn ban đầu. Định mức sơn và quy trình thi công tương tự như đối với bề mặt mới.
• Sử dụng dịch vụ sơn sửa chuyên nghiệp (nếu cần): Đối với những bề mặt sơn bị hư hại nặng, có diện tích lớn, nên sử dụng dịch vụ sơn sửa chuyên nghiệp để đảm bảo chất lượng và tiến độ thi công.

Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Sơn Phai Màu

1. Làm thế nào để phân biệt sơn chính hãng và sơn giả, sơn nhái trên thị trường?

Để phân biệt sơn chính hãng và sơn giả, bạn cần lưu ý các điểm sau:

• Kiểm tra bao bì, tem nhãn sơn: Sơn chính hãng thường có bao bì đẹp, tem nhãn rõ ràng, có mã vạch và ngày sản xuất, hạn sử dụng.
• Quan sát màu sắc, độ đồng đều của sơn: Sơn chính hãng có màu sắc đẹp, sáng bóng, không bị vón cục hay lợn cợn.
• Kiểm tra mùi của sơn: Sơn chính hãng thường có mùi đặc trưng, không có mùi khó chịu như mùi hóa chất độc hại.
• Tham khảo giá sơn trên thị trường: Sơn giả thường có giá rẻ bất thường so với giá sơn trung bình trên thị trường.

2. Sử dụng sơn bóng hay sơn mờ tốt hơn và bền màu hơn?

Sơn bóng và sơn mờ có độ bóng khác nhau với những ưu nhược điểm riêng:

• Sơn bóng có độ bóng cao, dễ lau chùi, thường được sử dụng cho các bề mặt dễ bám bẩn như cửa, tủ, bàn ghế…
• Sơn mờ có độ bóng thấp, cho bề mặt sơn mịn màng, thường được sử dụng cho tường và trần nhà.
• Về độ bền màu, sơn bóng thường có khả năng chống phai màu tốt hơn sơn mờ do có lớp bóng bảo vệ bề mặt sơn.

3. Nên sử dụng sơn gốc nước hay sơn gốc dầu để sơn ngoại thất?

Sơn gốc nước và sơn gốc dầu đều có thể sử dụng cho sơn ngoại thất, tuy nhiên:

• Sơn gốc nước có ưu điểm là thân thiện với môi trường, mùi nhẹ, dễ thi công và vệ sinh dụng cụ sơn. Tuy nhiên, sơn gốc nước thường có độ bền màu và khả năng chống chịu thời tiết kém hơn so với sơn gốc dầu.
• Sơn gốc dầu có độ bám dính tốt, bền màu, chống chịu thời tiết tốt, phù hợp với các bề mặt ngoại thất. Nhược điểm là mùi sơn nồng, khó thi công và vệ sinh hơn so với sơn gốc nước.

4. Có thể sử dụng sơn siêu bóng để sơn lại bề mặt sơn cũ bị phai màu không?

Không nên sử dụng sơn siêu bóng để sơn lại trực tiếp lên bề mặt sơn cũ bị phai màu vì:

• Bề mặt sơn cũ thường không đủ nhẵn mịn và bám dính để sơn siêu bóng bám dính tốt, dễ gây bong tróc, nứt nẻ.
• Màu sắc và độ bóng của sơn siêu bóng sẽ làm lộ rõ các khuyết điểm của bề mặt sơn cũ.
• Cần phải xử lý bề mặt sơn cũ bằng cách chà nhám, bả bột trét để làm phẳng bề mặt trước khi sơn lại bằng sơn lót và sơn phủ thông thường.

5. Sử dụng sơn chống nóng có giúp bền màu hơn so với sơn thường không?

Sơn chống nóng có khả năng phản xạ tia hồng ngoại từ ánh nắng mặt trời, giúp giảm nhiệt độ bề mặt sơn và bên trong công trình. Tuy nhiên, sơn chống nóng không trực tiếp giúp tăng độ bền màu của sơn. Để sơn chống nóng bền màu, cần lựa chọn loại sơn có chỉ số chống tia UV cao, kết hợp với việc thi công đúng kỹ thuật và bảo quản sơn đúng cách.

6. Có thể sử dụng sơn màu đậm để sơn lại bề mặt sơn cũ bị phai màu không?

Có thể sử dụng sơn màu đậm để sơn lại bề mặt sơn cũ bị phai màu, tuy nhiên cần lưu ý:

• Bề mặt sơn cũ cần được làm sạch, chà nhám và bả bột trét để tạo độ bám dính tốt cho lớp sơn mới.
• Nên sử dụng sơn lót trước khi sơn phủ để tăng độ che phủ và độ bền màu của lớp sơn mới.
• Màu sơn mới nên đậm hơn màu sơn cũ ít nhất 2-3 tông màu để đảm bảo khả năng che phủ hoàn toàn màu sơn cũ.

7. Có thể sử dụng sơn bóng gốc nước để sơn lại bề mặt sơn cũ gốc dầu không?

Không nên sử dụng sơn bóng gốc nước để sơn trực tiếp lên bề mặt sơn cũ gốc dầu vì:

• Sơn gốc nước và sơn gốc dầu có tính chất khác nhau, không tương thích với nhau về độ bám dính.
• Sơn bóng gốc nước sẽ khó bám dính và dễ bị bong tróc khỏi bề mặt sơn cũ gốc dầu.
• Cần phải loại bỏ lớp sơn cũ gốc dầu bằng cách chà nhám hoặc dùng dung môi, sau đó sơn lót lại bằng sơn lót gốc nước trước khi sơn phủ bằng sơn bóng gốc nước.

8. Khi xử lý tường ẩm mốc, bong tróc cần lưu ý gì?

Tường bị ẩm mốc, bong tróc cần phải xử lý đúng cách để đảm bảo việc sơn lại đạt hiệu quả cao:

• Xác định nguyên nhân: Tìm hiểu nguồn gốc gây ẩm mốc để có biện pháp xử lý phù hợp.
• Xử lý triệt để: Không chỉ giải quyết bề mặt mà cần xử lý cả bên trong tường.
• Chọn vật liệu phù hợp: Sử dụng sơn chống thấm, chống nấm mốc chất lượng cao.
• Thời điểm thi công: Tránh sơn tường khi thời tiết ẩm ướt hoặc nhiệt độ cao.
• Chuẩn bị bề mặt: Làm sạch và khô tường trước khi xử lý
• Xử lý kịp thời: Càng sớm càng tốt để tránh lan rộng và tốn kém.
• Cân nhắc chi phí: Lựa chọn phương pháp phù hợp với ngân sách.
• Đảm bảo thông thoáng: Cải thiện hệ thống thông gió để ngăn ngừa ẩm mốc tái phát.

Xem chi tiết tại bài viết: “cách xử lý tường bị ẩm mốc” & “xử lý sơn tường bị bong tróc” mà Khối Lập Phương đã chia sẻ trước đây để hiểu rõ hơn.

10. Mua sơn ở đâu chất lượng, giá tốt?

Công ty TNHH Thương Mại Xây Dựng Khối Lập Phương tự hào là đại lý cấp 1 uy tín trong lĩnh vực cung cấp sơn chính hãng. Với hơn 10 năm kinh nghiệm và phục vụ hàng ngàn khách hàng trên khắp cả nước, Khối Lập Phương đã khẳng định được vị thế và uy tín trên thị trường vật liệu sơn.

Kho hàng của Khối Lập Phương luôn sẵn các sản phẩm sơn đến từ những thương hiệu nổi tiếng như Jotun, Nippon, Kova, TOA, Joton… Đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm của Khối Lập Phương cam kết giúp khách hàng lựa chọn được loại sơn phù hợp nhất.

Với phương châm “Chất lượng – Uy tín – Chuyên nghiệp”, Khối Lập Phương đảm bảo:

• Sản phẩm sơn chính hãng 100%, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao.
• Giá cả hợp lý, cạnh tranh nhất thị trường.
• Dịch vụ tư vấn tận tình, chu đáo, hỗ trợ khách hàng 24/7.
• Giao hàng nhanh chóng, tận nơi trên toàn quốc.
• Đội ngũ thi công lành nghề, chuyên nghiệp, đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

Ngoài ra, website của Khối Lập Phương cũng đã được đăng ký với Bộ Công Thương, thường xuyên cập nhật thông tin sản phẩm mới nhất, giúp khách hàng có thể dễ dàng tham khảo và lựa chọn sơn phù hợp ngay cả khi không có điều kiện đến trực tiếp showroom của công ty.